Due Diligence: vervelend en tijdrovend?
Due Diligence: vervelend en tijdrovend?
Wanneer ik een ondernemer de stappen uitleg bij de verkoop van zijn onderneming, komt ook de Due Diligence aan de orde. Ik vertel de ondernemer dat dit vaak de meest frustrerende fase is, omdat je het hemd van het lijf wordt gevraagd en mogelijk te horen krijgt dat er weinig klopt van de onderneming. Jouw trots! Dat er grote risico’s niet eerder genoemd zijn en dat je dat kwalijk wordt genomen. Kortom een onplezierige periode, maar bitter noodzakelijk. Waarom is dat zo noodzakelijk? En waartoe leidt een due diligence?
Wat is een Due Diligence?
Een due diligence is een onderzoek dat zich richt op het vaststellen van de juistheid van de verstrekte informatie en het identificeren van de risico’s (en kansen) van de over te nemen onderneming. Meestal is er sprake van meerdere deelonderzoeken zoals:
- Fiscaal
- Financieel
- Commercieel
- Juridisch
- Arbeidsrechtelijk
- IT
- Pensioen
Vaak bereidt (de adviseur) van de verkoper checklists voor van alle stukken die hij wil inzien ten behoeve van dat onderzoek. Al die documenten waarnaar gevraagd wordt, worden verzameld in een zogenaamde ‘Data Room’. Vroeger nog een fysieke ruimte met de stukken ter inzage. Tegenwoordig een virtuele dataroom, met een digitale beveiligde omgeving in de cloud en waar aan adviseurs gelimiteerd toegang kan worden verleend.
Wat is het doel van een Due Diligence?
Voor de koper heeft de due diligence tot doel om meer te weten te komen over de onderneming. De koper wil vaststellen of de onderneming de koopprijs waard is en welke risico’s er aan de overname zijn verbonden. Bedenk dat de koper een wettelijke onderzoeksplicht heeft en de verkoper een wettelijke mededelingsplicht. Wanneer een koper een eventuele schade claimt die hij heeft geleden doordat hij bepaalde feiten niet wist, ontstaat er vaak een (juridische) discussie of hij zijn onderzoek wel goed genoeg heeft gedaan versus of verkoper deze feiten niet had moeten vertellen.
Wat is het effect van een Due Diligence?
In praktisch alle gevallen wordt het onderzoek afgesloten met een rapportage aan de koper waarin aanbevelingen en risico’s worden benoemd. Het effect is dat er nieuwe besprekingen plaatsvinden tussen verkoper en koper over de volgende mogelijke onderwerpen:
- Aanpassing koopprijs. De koper zal betogen dat een neerwaartse prijsaanpassing noodzakelijk is, vanwege nieuwe inzichten;
- De deal gaat niet door. Verkoper komt tot de conclusie dat hem een verkeerd beeld is voorgespiegeld of dat de risico’s hoger zijn dan aangenomen en dat koper niet bereid is deze te dragen;
- Detaillering van de te verstrekken garanties en vrijwaringen: door het onderzoek kent de koper de risico’s beter en zal hij juist op die punten specifieke garanties verlangen;
- Uitsluitingen van garanties: de verkoper kan via een zogenoemde ‘disclosure letter’ bevestigen dat koper op de hoogte is van bijzondere omstandigheden en dat koper daarom juist geen garanties van verkoper mag verlangen.
Hoe bereidt de verkoper een Due Diligence voor?
De praktijk leert dat 80 – 90% van de genoemde checklists steeds dezelfde punten bevatten. De due diligence komt sowieso. Dan kun je maar beter in een vroegtijdig stadium deze voorbereiden, het is meer dan het halve werk. Het komt zelden voor dat bij een bedrijf alle stukken volledig en juist goed gearchiveerd zijn. Hoe mooi is het wanneer je al maanden van tevoren alle stukken die (waarschijnlijk) gevraagd gaan worden in een due diligence gaat verzamelen en actualiseert? Dat leidt tot drie grote voordelen:
- Je ziet zelf waar er nog informatie ontbreekt en daarop kun je nog tijdig actie ondernemen;
- Je staat sterker in het proces: de zaakjes zijn goed op orde alle informatie kan je snel opleveren;
- Een goede voorbereiding en wegwerken van risico’s kan ook leiden tot een betere waarde of prijs voor de onderneming.
Jan de Bruijn RV, gecertificeerd lid BOBB