Samen sterk
De uitdrukking “Samen sterk” bestaat al heel lang en is zeker nu in de corona tijd nog steeds heel populair. Als je Google op deze twee woorden laat zoeken dan krijg je een groot aantal bedrijven en organisaties die deze uitdrukking in hun naam of anderszins gebruiken.
De overweging dat je samen sterker bent speelt ook regelmatig bij ondernemers. Zelfstandig komen ze niet, te weinig of te langzaam vooruit en daarom zoeken ze mogelijkheden om versterkt te worden. Voor een overname vinden ze het nog te vroeg. Ze vinden het spelletje nog steeds erg leuk en willen graag nog een rol blijven spelen in de verdere ontwikkeling van hun bedrijf. Zo heb ik eens een fusie begeleid tussen twee bedrijven in de afvalverwerking. Het ene bedrijf had een veel te groot pand en had daarom extra omzet nodig. Ze werkten wel heel efficiënt en daardoor makten ze een aanzienlijk betere marge dan het andere bedrijf. Dat had meer schaalgrootte nodig had om een betere marge te kunnen maken. Als overname niet aan de orde is, dan zijn er 3 opties om met een ander bedrijf samen te gaan werken, variërend van een wat lossere samenwerking tot en met volledige samensmelting van bedrijven. Een korte omschrijving van de drie vormen van samenwerking is als volgt:
Alliantie
De achterliggende gedachte achter een alliantie of samenwerkingsverband is dat men klanten die op meerdere markten opereren kan blijven bedienen wanneer deze klanten dienstverlening nodig hebben op een markt waar de dienstverlener zelf niet actief is. Voorbeeld hiervan is de luchtvaartalliantie tussen de KLM en Northwest Airlines. Allianties vinden derhalve vaak plaats tussen bedrijven die in dezelfde branche maar in verschillende markten of marktsegmenten actief zijn. Eigendom en zeggenschap veranderen niet. Het kan relatief snel en goedkoop opgezet worden en ook weer gemakkelijk beëindigd worden.
Joint venture
Bij deze vorm richten de twee bedrijven die willen samenwerken samen een nieuw bedrijf op. Een heel recent voorbeeld is Floriway, een joint venture tussen FloraHolland en drie leidende vervoerders in de sierteelt sector. Het wordt een zelfstandige bedrijfsactiviteit, maar de afzonderlijke oprichters blijven autonoom en veelal vindt er geen overdracht van assets plaats. Zo zal in het geval van Floriway iedere vervoerder zijn vrachtwagens zelf houden.
Fusie
Een bedrijfsfusie is de meest vergaande vorm van samenwerking. Daarbij smelten de twee oorspronkelijke bedrijven samen tot één nieuw bedrijf. Anders dan bij een overname, gaat dat veelal met gesloten beurzen. Van beide bedrijven wordt de waarde van de aandelen bepaald. In die verhouding worden de aandelen van het nieuwe bedrijf tussen de twee aandeelhouders verdeeld. Een fusie gaat meestal uit van gelijkheid, maar is het vaak niet. Bij het samensmelten van de twee bedrijven verandert de cultuur. Het is daarom een mooi moment om gezamenlijk te bepalen naar welke cultuur gestreefd wordt. Ook eigendom en zeggenschap veranderen. Er zijn nu twee aandeelhouders en beide ondernemers gaan samen de directie voeren.
Er zijn een aantal kritische succesfactoren waaraan voldaan moet worden voor een optimale kans op succes van de samenwerking. Omdat een alliantie en een joint venture minder ingrijpend zijn als een fusie zijn deze niet allemaal even belangrijk voor die twee vormen van samenwerking. Ze zijn het des te meer voor een fusie.
Kritische succesfactoren van een samenwerking
- Er moet aan beide kanten een dringende noodzaak zijn om samen te werken
- Sterk ondernemingsplan met goede opvolging
- Strakke planning van acties
Aanvullende kritische succesfactoren in geval van een fusie
- Organisaties meteen samenvoegen op één locatie
- Ontslagen, indien die vallen, redelijk verdelen over beide bedrijven
- Goede taakverdeling tussen de twee directeuren
- Plan maken voor cultuurverandering
Wanneer een samenwerking overwegen?
- Als er bij beide bedrijven een dringende reden is
- Om concurrentie te verminderen
- Bereiken van kostenbesparing die zelfstandig niet behaald kan worden
- Bereiken van schaalvoordelen
- Kunnen beschikken over grotere strategische slagkracht
- Gefaseerde verkoop van het bedrijf (in geval van een fusie)
Auteur: Harry Helwegen, lid van de BOBB